Ήταν κάποτε μια χώρα που την έλεγαν Γιουγκοσλαβία. Τη Γιουγκοσλαβία δεν θα τη βρεις πλέον στο χάρη όσο και αν ψάξεις, συνεχίζει όμως να υφίσταται ως συναίσθημα στο μυαλό ορισμένων ανθρώπων που… υποφέρουν από τη λεγόμενη YU-Nostalgjia, την μπασκετική YU-Nostalgjia!Η μεγάλη των Πλάβι Σχολή, σημείο αναφοράς για το ευρωπαϊκό μπάσκετ. Οι Γιουγκοσλάβοι έκαναν τη διαφορά, προπονητές και παίκτες έγραψαν σπουδαία ιστορία και η φήμη τους εξαπλώθηκε πέρα από τον Ατλαντικό. Μια εξελικτική διαδικασία που κράτησε δεκαετίες και συνεχίζει να δίνει στο μπάσκετ ταλέντα που θαμπώνουν. Δεκαετίες οι Γιουγκοσλάβοι έκαναν τη διαφορά στην Ευρώπη και φρόντιζαν να περάσουν τη δική τους φιλοσοφία στο άθλημα.
Το «πλάβι μοντέλο» έγινε αντικείμενο μελέτης στα πανεπιστήμια, πολλές χώρες προσπάθησαν να εφαρμόσουν το πλάνο τους.Όμως όλοι κάπου σκόνταφταν. Και μπορεί η μεθοδολογία να ήταν πιο εύκολο να εφαρμοστεί, αλλά το φυσικό ταλεντό δεν μπορούσε σε καμία περίπτωση να αντιγραφεί. «Είναι ευλογημένο αυτό το χώμα…» τόνιζαν αναλυτές. Κι όμως οι «Πλάβι» έφτιαξαν κάτι από το μηδέν, δεν υπήρχε κληρονομιά και για πολλούς οι δημιουργοί αυτής της σχολής είναι οι Νίκολιτς, Πόποβιτς, Στάνκοβιτς και Σάπερ.
Ατελείωτο στοίχημα στη Euroleague με αμέτρητα ειδικά!
Οι καρποί των μεγάλων προσπαθειών ευοδόθηκαν στα τέλη της δεκαετίας του 80′. Οι Γιουγκοσλάβοι ήταν κυρίαρχοι στο μπασκετικό στερέωμα, με μια τρομερή φουρνιά που κυριαρχούσε στο Κύπελλο Πρωταθλητριών με τη Γιουγκοπλάστικα (ή αλλιώς ΠΟΠ 84′), ενώ έκανε τη δυναμική της εμφάνιση στο ΝΒΑ. Μπροστάρηδες ο Ντράζεν Πέτροβιτς και ο Βλάντε Ντίβατς.
Τη σκυτάλη από τον Άτσα Νίκολιτς είχε πάρει ο Ντούσαν Ίβκοβιτς. Το ταλέντο ξεχείλιζε στο παρκέ και ο «σοφός» μπορούσε να παρουσιάσει μαγικές παραστάσεις. Αλλωστε, όταν στον μπασκετικό του θίασο υπήρχε ο μαέστρος Ντράζεν Πέτροβιτς, ο αέρινος Κούκοτς, ο Ντίνο Ράτζα, οι Ντίβατς και o Σάβιτς. Βράνκοβιτς, Πάσπαλι, Περάσοβιτς, Γιούρι Ζντοβτς. Με τον Ντούντα στον πάγκο (άρχισε σαν βοηθός του Κρέζιμιρ Τσόσιτς το 1986), η ενωμένη Γιουγκοσλαβία κέρδισε ένα ασημένιο μετάλλιο στους Ολυμπιακούς Αγώνες της Σεούλ, το χρυσό μετάλλιο στο Παγκόσμιο Πρωτάθλημα του 1990 και το χρυσό μετάλλιο στο Eurobasket του 1991.
Η νέα γενιά και το τέλος της ενωμένης Γιουγκοσλαβίας
Είπαμε, το χώμα ήταν ευλογημένο και οι καρποί πολλοί. Η νέα γενιά είχε αρκετό ταλέντο και ο Τζόρτζεβιτς, ο Ντανίλοβιτς, ο Ρέμπρατσα, ο Μποντίρογκα θα άφηναν το στίγμα τους σε μια δεκαετία (1990), που θα έφερνε κοσμογονικές αλλαγές και στο χώρο του μπάσκετ. Οι Γιουγκοσλάβοι έμοιαζαν οι μόνοι ικανοί να κοντράρουν τους Αμερικάνους, αν όχι το 92′ στη Βαρκελώνη, δύο χρόνια αργότερα, στο Μουντομπάσκετ του 94′, το οποίο θα διοργανωνόταν σπίτι τους. Ο μπασκετικός πλανητής όμως δεν είδε ποτέ αυτό το μεγάλο ραντεβού. Αλλοι λογάριαζαν χωρίς τους αθλητές. Η Γιουγκοσλαβία διαλύθηκε και δεν αντιμετώπισε ποτέ ενιαία τις ΗΠΑ και τη Dream Team.
Το απομεινάρι της ενιαίας Γιουγκοσλαβίας τιμωρήθηκε με αποκλεισμό από όλες τις αθλητικές διοργανώσεις, λόγω του πολέμου. Η Κροατία, που είχε τον κορμό της μεγάλης Γιουγκοσλαβίας, ήταν το μεγαλύτερο εμπόδιο που συνάντησε στη Βαρκελώνη η πρώτη και μοναδική ομάδα όνειρο των ΗΠΑ χάνοντας δύο φορές με ψηλά το κεφάλι. Η κατάρα ήταν βαριά και κανένα ξόρκι δε βρέθηκε για να αλλάξει την κατάσταση. Η ταφόπλακα μπήκε με τον θάνατο του Ντράζεν, σε ένα γερμανικό αυτοκινητόδρομο, το 1993. Σερβία, Κροατία, Σλοβενία χάραξαν δικούς τους δρόμους, πήραν άλλα μονοπάτια, είχαν εκλάμψεις, πήραν τρόπαια, κατέκτησαν την Ευρώπη, συνεχίζουν να βγάζουν ταλεντάρες. Αλλωστε, η κληρονομιά είναι τεράστια, έστω και αν η κατάρα θέλει αυτές τις μεγάλες μπασκετόφατσες να μην ξανασμίξουν ποτέ.
Όλες οι αποδόσεις Euroleague εδώ!
Η τελευταία παράσταση των Πλάβι
Οι «πλάβι» με τον Ίβκοβιτς στον πάγκο τους κατέκτησαν το τελευταίο τους τρόπαιο πριν την οριστική διάλυση μιας εκ των κορυφαίων ομάδων που εμφανίστηκε ποτέ στα ευρωπαϊκά γήπεδα. Η ενωμένη Γιουγκοσλαβία με παίκτες όπως ο Τζόρτζεβιτς, ο Ντανίλοβιτς, ο Κούκοτς, ο Ράτζα, ο Ντίβατς. Αυτή η υπερομάδα εμφανίστηκε στο Eurobasket του 1991 με έναν και μοναδικό στόχο. Την κατάκτηση του τροπαίου. Δεν μπορούσε να αποτύχει.
Το κύκνειο άσμα αυτής της ευρωπαϊκής Dream Team γράφτηκε στο παρκέ του Paleur της Ρώμης. Η πρώτη φάση ήταν ένας περίπατος για τους Γιουγκοσλάβους και το 3-0 δεν άφηνε περιθώρια αμφισβήτησης. Στον ημιτελικό οι «Πλάβι» απέκλεισαν τη Γαλλία του Ντακουρί με 97 – 76 και τον Τόνι Κούκοτς μεγάλο πρωταγωνιστή. Πλέον οι Γιουγκοσλάβοι ήταν έτοιμοι να φτάσουν στη «Γη της Επαγγελίας». Η Ιταλία μπορεί να πίεσε τη Γιουγκοσλαβία αλλά οι «Πλάβι» ήταν αυτοί που κατέκτησαν τον τίτλο. To τελικό 88-73 πέρασε στην ιστορία ως η τελευταία μαγική παράσταση.
Γιουγκοπλάστικα, το θαύμα των συλλόγων!
Ομάδα – θρύλος, σύλλογος που έβαλε για πάντα τη σφραγίδα της στο ευρωπαϊκό μπάσκετ, η κορυφαία των κορυφαίων κι άλλα πολλά… Όταν ιδρύθηκε ονομαζόταν ΚΚ Χάιντουκ, στη συνέχεια το άλλαξε σε ΚΚ Σπλιτ για να καταλήξει τελικά στο Γιουγκοπλάστικα, ένα όνομα βαθιά ριζωμένο στις μνήμες όλων. Με αυτό το όνομα έγραψε ιστορία και λίγο πριν την διάλυση της Γιουγκοσλαβίας έγινε η Ποπ ’84. Τρεις (!) διαδοχικές ευρωπαϊκές κορυφές, από το 1989 μέχρι και το 1991, για μια ομάδα το ρόστερ της οποίας αποτελούνταν από ονόματα-μύθους για το μπάσκετ: Τόνι Κούκοτς, Ντίνο Ράτζα, Γκόραν Σόμπιν, Βέλιμιρ Περάσοβιτς.
Γιατί έγινε ομάδα – θρύλος; Επαιζε το πιο σύγχρονο μπάσκετ και άφησε παρακαταθήκη για το μέλλον. Κι αν το 1989 τη θαυμάσαμε κόντρα στην απίθανη Μακάμπι, στο Final 4 της επόμενης σεζόν μας άφησε με το στόμα ανοιχτό. Τα «φοβερά μωρά» του Σπλιτ με κόουτς τον Μάλκοβιτς και μπροστάρη τον Κούκοτς, έκαναν ό,τι ήθελαν!
Η Γιουγκοπλάστικα του Μάλκοβιτς ήταν η πιο ντελικάτη-σκληρή ομάδα που είδαμε ποτέ! Παίκτες ταλέντα (Κούκοτς, Ράτζα, Περάσοβιτς, Παβίσεβιτς ,Σόμπιν , Τάμπακ, Ιβάνοβιτς, Σρετάνοβιτς) προσωπικότητες , ιδιοφυΐες , με απίστευτες εμπνεύσεις, κόλλησαν μεταξύ τους, έφτιαξαν χημεία και έμαθαν να παίζουν καλή άμυνα, αρκετή για να ταιριάζει ιδανικά με την επίθεσή τους. Ναι, όταν έβλεπες αυτή την ομάδα στο γήπεδο δεν ξεκόλλαγες τα μάτια σου από πάνω της. Ήταν το ωραιότερο δημιούργημα του Μάλκοβιτς. Άλλωστε προερχόταν κι αυτός από τη μεγάλη των πλάβι σχολή.
Ο «Σοφός» και ο «Μίδας»
Ο Ντούσαν Ίβκοβιτς δεν άφησε τις εποχές να τον αφήσουν εκτός κι έμεινε για πάντα σταθερός, ήταν εκεί, με το ανάστημά του, τη φωνή του, το μαχητικό του πνεύμα, τα νεύρα του και τα γέλια του, τη σοφία του. Ναι, ήταν ο σοφός του ευρωπαϊκού μπάσκετ και μόνο αυτός ήξερε να βρει τον δρόμο της μπασκετικής σοφίας. Ευλογημένος γιατί είχε την τύχη να κοουτσάρει την κορυφαία ομάδα στην ιστορία του Ευρωπαϊκού μπάσκετ (Κούκοτς, Ράτζα, Ντίβατς, Ζντόβτς, Πάσπαλι, Πέτροβιτς). Κι εδώ μπαίνει ο τίτλος «Αξιωματικός». Με μαεστρικό τρόπο κατάφερε να κάνει πειθαρχημένους στρατιώτες τεράστιες προσωπικότητες και μαζί τους έφτασε στην κατάκτηση του Παγκοσμίου πρωταθλήματος το 1990, ενώ το 1995 οδήγησε τη Σερβία στο πρώτο της μετάλλιο μετά τον εμφύλιο.
Τη σκυτάλη πήρε ο Ζέλικο Ομπράντοβιτς, ο «Μίδας» του ευρωπαϊκού μπάσκετ, αλλά σε επίπεδο συλλόγων. Παρτιζάν, Μπανταλόνα, Ρεάλ Μαδρίτης, Παναθηναϊκός, Φενέρμπαχτσε, ομάδες που άγγιξε κι έγιναν χρυσές. Εννέα πρωταθλητριών, δυο ευρωπαϊκά κύπελλα, 16 πρωταθλήματα και πολλά μπασκετικά σχέδια που θα μείνουν για πάντα στην ιστορία. Ο Ζοτς είχε τον τρόπο να μετατρέπει σπουδαίους παίκτες σε θρύλους. Εκανε ταλαντούχους παίκτες… πρωταγωνιστές στο κορυφαίο επίπεδο. Το πιο σημαντικό ήταν το γεγονός πως ήξερε πότε και με ποιο τρόπο θα δώσει κίνητρο σε κάθε παίκτη του καθώς και το κατάλληλο timing για να φτάσει στο αγωνιστικό peak η ομάδα του κάθε χρονιά. Αυτό κι αν ήταν χάρισμα…
Γιουγκοσλαβία vs Dream Team. Ποιος θα ήταν ο νικητής;
Η εθνική ομάδα της Γιουγκοσλαβίας κατέκτησε εννέα χρυσά μετάλλια σε Ευρωμπάσκετ, Παγκόσμια και Ολυμπιακούς Αγώνες σε τρεις δεκαετίες, σημάδεψε μια εποχή και δημιούργησε ό,τι έμεινε γνωστό τα επόμενα χρόνια ως «η μεγάλη των Πλάβι Σχολή». Αν όμως υπάρχει ένα μεγάλο αναπάντητο ερώτημα είναι «Τι θα γινόταν αν έβρισκε απέναντί της τη Dream Team». Ντίβατς, Ράτζα, Κούκοτς, Ντράζεν, Τζόρτζεβιτς. Από την άλλη, η Dream Team. Η παρέα του Τζόρνταν, του Μάτζικ και του Μπερντ. Μπασκετική ονείρωξη! Οι Γιουγκοσλάβοι του Βλάντε Ντίβατς νίκησαν τους Αμερικανούς το 1990, στους Αγώνες Καλής Θέλησης στο Σιάτλ των ΗΠΑ!
Όλα αυτά για μια ομάδα που η 12αδα της προκαλούσε… πανικό. Ντράζεν, Ζντοβτς, Τζόρτζεβιτς, Ντανίλοβιτς, Περάσοβιτς, Κόμαζετς, Ζάρκο, Κούκοτς, Ράτζα, Σάβιτς, Ντίβατς, Στόγιαν και η ηλικία κανενός δεν ξεπερνούσε τα 28 έτη. Μια ομάδα… όνειρο «”Η Dream Team ήταν η τελική εξέλιξη του αμερικανικού μπάσκετ όμως ρίξτε μια ματιά στη Γιουγκοσλαβία που κατέκτησε το χρυσό μετάλλιο στο Μουντομπάσκετ το 1990. Πολλοί, πιθανότατα, θα αναγνωρίσετε τους Golden State Warriors σε vintage έκδοση! Το Golden State στηρίζεται, προφανώς, στο ατομικό ταλέντο των παικτών του, σίγουρα όμως εξαρτάται από τον τρόπο που παίζουν μαζί, ως σύνολο. Το ίδιο συνέβη και με τους Γιουγκοσλάβους, πριν από 26 χρόνια» είχε γράψει το περιοδικό, “Rolling Stone”.
