Ήταν συγκλονιστικά νέα που προκάλεσαν μια έκρηξη ευλάβειας για τον μοναδικό μπαλαδόρο, τον υπέροχα καινοτόμο προπονητή, κυρίως, για τον Κρόιφ τον ιδεαλιστή. Το ποδόσφαιρο δεν έβγαλε πολλούς από αυτούς. Την 24η Μαρτίου του 2016 ο Γιόχαν Κρόιφ άφησε την τελευταία του πνοή και όλοι θα τον θυμούνται σαν αυτόν που δημιούργησε ποδόσφαιρο, σαν έναν διανοούμενο, έναν ρήτορα. «Το να παίζεις ποδόσφαιρο είναι πολύ απλό. Το να παίζεις, όμως, απλό ποδόσφαιρο είναι το πιο δύσκολο πράγμα που υπάρχει» είχε πει η μεγαλύτερη ιδιοφυΐα στην ιστορία του ποδοσφαίρου!
Αν μια στιγμή θα μπορούσαμε να πούμε ότι άλλαξε τον τρόπο με τον οποίο μια γενιά αντιμετώπιζε το ποδόσφαιρο, ήταν η εικόνα με την οποία ο Γιόχαν Κρόιφ κορόιδεψε τον Σουηδό αμυντικό Γιαν Όλσον στο 23ο λεπτό σε αγώνα του Μουντιάλ του 1974. Το πλήθος στο «Westfalenstadion» στο Ντόρτμουντ έτριψε τα μάτια του, μη μπορώντας να πιστέψει αυτό που είχε δει. Αλλά ήταν αλήθεια «Επαιξα 18 χρόνια σε κορυφαίο επίπεδο και με την Εθνική Σουηδίας. Ωστόσο, η πιο υπερήφανη και διάσημη στιγμή της καριέρας μου ήταν εκείνη ντρίμπλα που έφαγα. Ενώ ήμουν σίγουρος ότι θα του έπαιρνα τη μπάλα, τότε ήταν που με εξευτέλισε αυτή η ιδιοφυΐα που ονομάζεται Κρόιφ» τόνιζε ο Γιαν Ολσον, θύμα της διάσημης ντρίμπλας με την ονομασία «Cruyff turn». Εκανε το ίδιο πράγμα τρία χρόνια αργότερα, σε μια νίκη επί της Αγγλίας, Οι Βρετανοί το περίμεναν και ο Κρόιφ δεν ήθελε να τους απογοητεύσει.
Αυτό ήταν ποδόσφαιρο από άλλο πλανήτη, ποδόσφαιρο που λίγοι είχαν φανταστεί. Το ποδόσφαιρό του δεν ήταν απλώς πιο ευχάριστο αισθητικά, αλλά πιο θανατηφόρο και αναπάντητα αποτελεσματικό. Το αποτέλεσμα ήταν μια προσέγγιση που φαινόταν να βασίζεται όχι μόνο σε ένα εντελώς νέο σύνολο δεξιοτήτων, αλλά σε μια διαφορετική νοοτροπία, μια που τελικά απελευθερώθηκε από το παιχνίδι. Τόσα πολλά μπορείς να πεις για τον Γιόχαν Κρόιφ, τη μεγαλύτερη ιδιοφυΐα στην ιστορία του ποδοσφαίρου.
Ο Αίαντας, το δάνειο της Μπαρτσελόνα και ο χαμένος τελικός!
Ο Κρόιφ μιλούσε μόνο για τον χώρο. Μάζευε τους συμπαίκτες του και τους εξηγούσε για τα κενά. Οτι θα έπρεπε να σκέφτονται μόνο τους ελεύθερους χώρους και πως να ξεγλιστρούν μέσα από αυτούς. Κάθε ομιλία του ήταν για όλους τους υπόλοιπους ένα κήρυγμα. Και ο Κρόιφ, ως ηγέτης της ομάδας ήταν αυτός που ακολουθούσε πιστά το πλάνο. Η έκρηξη του, οι ευφάνταστες ντρίμπλες του, μα κυρίως οι λύσεις σε κάθε εύκολο ή απίθανο πρόβλημα που του έβαζαν οι αντίπαλοί του ανάγκασαν τους Ολλανδούς δημοσιογράφους να τον αποκαλέσουν «Πυθαγόρα».
Με τον Κρόιφ ο Αγιαξ εκτοξεύθηκε, σήκωσε την κούπα στην Ολλανδία το 1966. Μέχρι και την αποχώρηση του το 1973, θα κατακτούσε πέντε ακόμα πρωταθλήματα (1967, 1968, 1970, 1972, 1973), τέσσερα Κύπελλα (1967, 1970, 1971, 1972). Σε αυτό το διάστημα ο μύθος του βγήκε από τα σύνορα της χώρας και περιπλανήθηκε σε όλη την ποδοσφαιρική Ευρώπη. Ο χαμένος τελικός του Πρωταθλητριών του 1969 από τη Μίλαν (4-1) τον πείσμωσε. Δύο χρόνια αργότερα ξεκινούσε το «Ολοκληρωτικό Ποδόσφαιρο» γινόταν αντικείμενο μελέτης. Ο Παναθηναϊκός (2-0, 1971) ήταν το πρώτο θύμα, ακολούθησε η Ιντερ την επόμενη χρονιά (2-0). Το σερί θα ολοκληρωνόταν το 1973 με το 1-0 επί της Γιουβέντους. Διηπειρωτικό, Σούπερ Καπ Ευρώπης μπήκαν στο βιογραφικό του, το οποίο «φώναζε» για αλλαγή σελίδας.
Η Μπαρτσελόνα χρεώθηκε με δάνειο και η μεταγραφή πέρασε στην ιστορία, ως η πρώτη του ενός εκατομμυρίου λιρών. Για πολλούς, η σημαντικότερη κίνηση της ιστορίας της. Με τον Κρόιφ ήρθε η εκτόξευση. Πρώτα ήρθε το 0-5 επί της Ρεάλ. Στο τέλος της σεζόν θα ακολουθούσε το πρωτάθλημα, το πρώτο έπειτα από 14 χρόνια ξηρασίας. «Εδωσε στους συμπαίκτες του την αίσθηση του ανίκητου. Πως μπορούσαν να κάνουν τα πάντα» τόνιζε ο Τύπος της Καταλονίας.
Μέχρι το 1978 που θα αποχωρούσε και από εκεί, άλλος τίτλος εκτός του Κυπέλλου (1978) δεν ήρθε. Ακολούθησαν αρκετοί σταθμοί, όμως το φινάλε έμελλε να το γράψει στη μισητή Φέγενορντ. Πήρε το νταμπλ του 1984 και μετά από 20 γεμάτα θρυλικά χρόνια έβαλε τέλος στην τεράστια καριέρα του.
Αυτή η καριέρα θα μπορούσε να είχε τίτλους και με την Ολλανδία. Ο τελικός του Μουντιάλ του 1974 ήταν η χρυσή ευκαιρία. Ο ίδιος προσπάθησε, κέρδισε πέναλτι, οι Οράνιε πήραν προβάδισμα. Ωστόσο, η Δυτική Γερμανία έκανε την ανατροπή (2-1). Τέσσερα χρόνια αργότερα οι Ολλανδοί θα έπαιζαν ξανά στον τελικό. Μόνο που ο Κρόιφ δεν ταξίδεψε στην Αργεντινή. Ο ίδιος είχε αρνηθεί να βρεθεί στην χώρα, όπου κυβερνούσε ο δικτάτορας, Χόρχε Βιδέλα. Ηταν βαθιά πολιτικοποιημένος!
Και το ποδόσφαιρο δεν είχε ποτέ έναν επαναστάτη σαν τον Γιόχαν Κρόιφ. Ηταν ένας άνθρωπος όχι μόνο ικανός να κρατήσει τη θέση του στη λίστα όλων των εποχών των σπουδαίων μεμονωμένων παικτών – όπως οι Φέρεντς Πούσκας, Αλφρέντο Ντι Στέφανο, Πελέ, Ντιέγκο Μαραντόνα, Ζινεντίν Ζιντάν, Κριστιάνο Ρονάλντο και Λιονέλ Μέσι – αλλά και ικανός να ασκήσει μια ευρύτερη επιρροή ως στοχαστής, αλλάζοντας τον τρόπο που ο κόσμος έβλεπε το ποδόσφαιρο και τον τρόπο που το έπαιζε.
Το Total Football, έφερε την επανάσταση. Ο Κρόιφ ήταν ο ηγέτης, είτε στα ασπρόμαυρα του Άγιαξ είτε στα πορτοκαλί της Ολλανδίας. Όταν έπαιρνε την μπάλα και σταματούσε για λίγο πριν ξεκινήσει ένα στιγμιαίο σπριντ, άλλαζε τη δυναμική ολόκληρου του παιχνιδιού σε κλάσματα του δευτερολέπτου. Κανείς όμως εκτός από τον Μαραντόνα δεν είχε το φάσμα των δεξιοτήτων του Κρόιφ και την ικανότητά του να ανακατευθύνει τη μοίρα ενός αγώνα. Δεν έμεινε εκεί, δεν θα μπορούσε να το κάνει αυτό στο ποδόσφαιρο…
Ο Κρόιφ δίδαξε και το ποδόσφαιρο δεν ήταν ποτέ ξανά ίδιο
Η προπονητική καριέρα θα ξεκινούσε άμεσα. Το 1985 ανέλαβε τον Αγιαξ και στα τρία χρόνια που έμεινε εκεί, τον οδήγησε σε δύο πρωταθλήματα (1986, 1987), αλλά και στο Κύπελλο Κυπελλούχων του 1987. Η Μπάρτσα τον κάλεσε ξανά το καλοκαίρι του 1988 για να βάλει τέλος στη… βασιλεία της Βασίλισσας. Στις δυο πρώτες σεζόν τα βρήκε δύσκολα, έχοντας μονάχα ένα κύπελλο. Οι φωνές αμφισβήτησης πολλές, όμως το ένστικτο του Νούνιεθ τον κράτησε στο Βαρκελώνη. Η δικαίωση ήρθε!
Από τη δική του ιδέα, το στήσιμο της «Μασία» ήρθαν τα δώρα. Αμόρ, Πεδράθα, Φερέρ και Γκουαρδιόλα έβαλαν τις βάσεις. Το πλάνο του εκπληρώθηκε και η Μπαρτσελόνα πετούσε.
Είπαμε, ένας επαναστάτης που άφησε στην άκρη το 4-4-2 για το 3-4-3, το οποίο μεταλλασσόταν σε 4-3-3. «Προτιμώ η ομάδα μου να νικά με 5-4 παρά με 1-0», τόνιζε! Τα τέσσερα διαδοχικά πρωταθλήματα που ακολούθησαν (1991-’94) υπήρξαν αποτέλεσμα υπέροχου ποδοσφαίρου. Μεγάλα πράγματα έγιναν κι εκτός Ευρώπης Η κατάκτηση του Κυπελλούχων του 1989 και το Πρωταθλητριών του 1992 κόντρα στη Σαμπντόρια (1-0) έκαναν τη Μπαρτσελόνα το επίκεντρο του ποδοσφαιρικού κόσμου.
Όσον αφορά την απογοήτευση, αυτή η μέρα έμελλε να έρθει σε ελληνικό έδαφος. Ναι, τον Μάιο του 1994 η «dream team» του γνώριζε τον διασυρμό από τη Μίλαν στον τελικό του Πρωταθλητριών. Μια βραδιά που η ομάδα του Φάμπιο Καπέλο φίμωσε τους θορυβώδεις Καταλανούς οπαδούς στο Ολυμπιακό στάδιο της Αθήνας. Τα πράγματα δεν έγιναν ποτέ ξανά καλά. Και κάπως έτσι στο τελευταίο εντός έδρας ματς της σεζόν 1995-’96 ήρθε το τέλος. Ο άνθρωπος που τον στήριξε τόσο, ο Νούνιεθ δεν κατέβηκε ποτέ στα αποδυτήρια να του ανακοινώσει το τέλος, έστειλε… αγγελιοφόρο, κάτι που εξόργισε τον Κρόιφ!
Η ποδοσφαιρική του ζωή είχε σκαμπανεβάσματα σε επιτελικές θέσεις, ασυμβίβαστος, ήθελε να βάζει αυτός τους κανόνες. Είχε κόντρες με τους Καταλανούς, τους Ολλανδούς, αυτός ήταν. Αυτό που κράτησε το ποδόσφαιρο από τον Κρόιφ ήταν οι αναμνήσεις και οι σωζόμενες εικόνες αυτού του τεράστιου παίκτη, του μεγάλου προπονητή του ανθρώπου με τη θαρραλέα φαντασίας. Με τον Γιόχαν Κρόιφ ήρθε στο γήπεδο η χάρη του Ρούντολφ Νουρέγιεφ. Και το ποδόσφαιρο δεν ήταν ποτέ ξανά το ίδιο.
Κάθε του ανάλυση έμοιαζε σαν θρησκευτικό κήρυγμα από τον Πάπα του ποδοσφαίρου. Η νίκη δεν είναι το παν. Η ομορφιά έχει σημασία. Αμήν.
