Γιουγκοσλαβία, η ομάδα με τη μεγαλύτερη επιρροή των τελευταίων 25 ετών, ανεξαρτήτως συνόρων και διοργανώσεων. Ναι, είναι το μεγαλύτερο «what if» στην ιστορία του μπάσκετ! Σκεφτήκατε ποτέ τι θα γινόταν αν ο Πέτροβιτς ήταν απέναντι στον Τζόρνταν, ο Ντίβατς μάρκαρε τον Ρόμπινσον και ο Κούκοτς τον Πίπεν; Τι τρομερή μάχη θα βλέπαμε κάτω από τη ρακέτα με Ράτζα – Μαλόουν. «Είναι κρίμα που όλο αυτό δεν κράτησε μερικά χρόνια παραπάνω γιατί έτσι θα μπορούσαμε να μπούμε πιο έντονα στην ιστορία» τονίζει ο Ζάρκο Πάσπαλι.
Ξεχάστε τους Μπουλς του Τζόρνταν, τους Σαν Αντόνιο Σπερς, τις ομάδες του Λεμπρόν ή τους Γουόριορς: Η Γιουγκοσλαβία πολύ απλά έδωσε στο άθλημα τη μορφή που έχει σήμερα. Το μπάσκετ είναι συναρπαστικό γιατί ακροβατεί μεταξύ του ομαδικού και ατομικού αθλητισμού. Στο ποδόσφαιρο για παράδειγμα μπορείς να έχεις τον καλύτερο παίκτη στον κόσμο, αλλά αν το υπόλοιπο ρόστερ είναι ανεπαρκές τότε είσαι καταδικασμένος να αποτύχεις. Από την άλλη, στα ατομικά αθλήματα όπως το τένις συμβαίνει το αντίθετο. Να κατακτήσει η Σερβία το Eurobasket προσφέρεται στο 4.50.
H νίκη και η ήττα βαραίνει ένα άτομο και οι αγώνες υψηλού επιπέδου παίζονται τόσο στο μυαλό των παικτών όσο και στο γήπεδο. Το μπάσκετ ουσιαστικά βρίσκεται κάπου στη μέση, ισορροπημένο σε μια κόψη του μαχαιριού μεταξύ ατομικισμού και συλλογικότητας. Πέντε παίκτες σε μια ομάδα είναι αρκετοί για την εκτέλεση περίπλοκων ομαδικών plays και επίσης αρκετά λίγοι ώστε ένας και μόνο παίκτης να έχει βαθιά επιρροή στο αποτέλεσμα ενός παιχνιδιού ή μιας σεζόν.
Ένας παίκτης όπως ο Μάικλ Τζόρνταν για παράδειγμα δεν μπορεί να κερδίσει ένα πρωτάθλημα μόνος του, αλλά μπορεί να φτάσει πολύ κοντά. Η ίδια η φύση του αθλήματος στηρίζεται στον ατομικισμό, προσκαλώντας έναν παίκτη να πιάσει τη μπάλα και να προσπαθήσει να γίνει ήρωας.
Νέα ειδικά στοιχήματα κάθε μέρα | 21+
Υπήρχαν πάντα θεμελιώδεις φιλοσοφικές διαφορές μεταξύ του ευρωπαϊκού και του αμερικανικού μπάσκετ που εν πολλοίς αφορούν τη βαρύτητα που δίνει η κάθε μια πλευρά στον ατομικισμό και τη συλλογικότητα. Το ευρωπαϊκό μπάσκετ πάντα έδινε προτεραιότητα στην ομαδικότητα και την εργατικότητα, ενώ το αμερικανικό παιχνίδι αφορούσε περισσότερο τον ατομικισμό και την ψυχαγωγία. Το ευρωπαϊκό μπάσκετ βασίζεται σε θεμελιώδεις αρχές, τη στιγμή που αμερικανικό αποθεώνει την αθλητικότητα και το ακατέργαστο ταλέντο. Το ευρωπαϊκό παιχνίδι αφορά την αυτοσυγκράτηση – το αμερικανικό παιχνίδι έχει να κάνει με την αυτοέκφραση.
Γιουγκοσλαβία σημαίνει… Μπάσκετ!
Προφανώς τα παραπάνω παραδείγματα εμπίπτουν στη σφαίρα της απλοποίησης, αλλά συγχρόνως αποτελούν έναν χρήσιμο τρόπο κατανόησης δύο διαφορετικών προσεγγίσεων στο παιχνίδι. Η Dream Team του 1992 ήταν η απόλυτη εξέλιξη του αμερικανικού μπάσκετ: ένα γκρουπ με μερικούς από τους σπουδαιότερους παίκτες που πάτησαν ποτέ το πόδι τους στο παρκέ. Η ατομική τους λάμψη σμπαράλιαζε τα πάντα στο διάβα της, σε σημείο που η μεταξύ τους χημεία δεν έπαιζε και πάρα πολύ μεγάλο ρόλο. Οι Γιουγκοσλάβοι αντίθετα στηρίχθηκαν εκεί όπου οι Αμερικάνοι απέτυχαν: στη χημεία και το αίσθημα της ομάδας. Σίγουρα είχε και αστέρια στην ομάδα – ο Πέτροβιτς ήταν ένας ανερχόμενος σούπερ σταρ του ΝΒΑ, ένας εκρηκτικός σκόρερ και σουτέρ του οποίου η καριέρα τελείωσε τραγικά από ένα τροχαίο ατύχημα το 1993, ενώ ο Κούκοτς ήταν ένας μοναδικά ευέλικτος παίκτης που μπορούσε να παίξει και να υπερασπιστεί οποιαδήποτε από τις πέντε θέσεις στο παρκέ. Να κατακτήσει η Κροατία το Eurobasket προσφέρεται στο 41.00.
Και μετά ήταν ο Ντίβατς, ο οποίος αναδημιούργησε τον ρόλο του σέντερ και με αυτόν τον τρόπο είχε ίσως την πιο άμεση επιρροή στο NBA, δεδομένης της θητείας του ως μέλος των μεγάλων ομάδων του Σακραμέντο της δεκαετίας του 2000. Παραδοσιακά, ο σέντερ είναι ο πιο ψηλός και δυνατός παίκτης μιας ομάδας, που ρίχνει… ξύλο για τα ριμπάουντ και παλεύει κάτω από το καλάθι. Ο Ντίβατς ωστόσο ήταν κάτι διαφορετικό. Ήταν ένας ασυνήθιστα καλός πασέρ για τα πρότυπα οποιουδήποτε μπασκετμπολίστα, πόσο μάλλον ενός σέντερ και παράλληλα ήταν καταλυτικός στην οργάνωση της ομάδας του, όπως ήταν ο Πέτροβιτς με τον Κούκοτς.
Νέα ειδικά στοιχήματα κάθε μέρα | 21+
Όλα τα παραπάνω συντελούσαν στη δημιουργία μιας – σχεδόν – τέλειας ομάδας. Γυρίστε τον χρόνο πίσω και θυμηθείτε τα απίθανα plays των Γιουγκοσλάβων στην επίθεση. Κυκλοφορούσαν την μπάλα με εκπληκτική ταχύτητα, εκτελώντας σύνθετα επιθετικά παιχνίδια με ταχύτητα και κομψότητα. Στην άμυνα, περιστρέφονται ομαλά και αποτελεσματικά. Η ικανότητά τους να «πνίγουν» τους αντιπάλους τους δεν εξαρτάται από το ότι είναι πιο δυνατοί και γρήγοροι από την άλλη ομάδα, αλλά αντίθετα προέρχεται από την πειθαρχία και την αμοιβαία εμπιστοσύνη.
Αυτή η Γιουγκοσλαβία ήταν το απόγειο της ευρωπαϊκής προσέγγισης στο μπάσκετ. Και ίσως δεν αποτελεί έκπληξη το γεγονός ότι αυτή η προσέγγιση μπήκε στο ΝΒΑ τις τελευταίες δύο δεκαετίες, επειδή το αμερικανικό μπάσκετ δεν είχε πού να πάει μετά την Dream Team. Δεν θα μπορούσε άλλωστε να υπάρξει καλύτερη ομάδα. Οι επόμενες εθνικές ομάδες των ΗΠΑ δεν κατάφεραν ποτέ να πιάσουν εκείνα τα στάνταρ και πολύ συχνά φλέρταραν με την αποτυχία.
Χαρακτηριστικό παράδειγμα η πορεία της στους Ολυμπιακούς Αγώνες του 2004, όταν δεν κατάφερε καν να προκριθεί στον τελικό και τελικά αναγκάστηκε να δει την Αργεντινή να φορά στο φινάλε το χρυσό μετάλλιο. Από τότε το αμερικανικό παιχνίδι έχει υποστεί θεμελιώδεις αλλαγές. Δεν είναι τυχαίο ότι μια απο τις μεγαλύτερες δυναστείες των τελευταίων 20 ετών, οι Σαν Αντόνιο Σπερς, ήταν επίσης οι πιο δραστήριες στη στρατολόγηση παικτών και εκτός του κολεγιακού μπάσκετ των ΗΠΑ, της παραδοσιακής πηγής παικτών του ΝΒΑ. Οι Σπερς του Πόποβιτς εισήγαγαν όλο και περισσότερους ξένους στο NBA και ανταμείφθηκαν με την κατάκτηση πέντε πρωταθλημάτων.
Η 12αδα της Γιουγκολαβίας που δεν είδαμε…
Το 88-73 επί της Ιταλίας στον τελικό του Eurobasket της Ρώμης ήταν η τελευταία παράσταση της Γιουγκοσλαβίας κι ενώ τα τύμπανα του εμφυλίου πολέμου είχαν ήδη αρχίσει να ηχούν. Τζόρτζεβιτς, Ντανίλοβιτς, Ντίβατς, Ράτζα και Κούκοτς ήταν η πεντάδα που άρχιζε το ματς. Πέτροβιτς και Βράνκοβιτς που δεν έπαιξαν στη Ρώμη το 1991 θα ήταν στους Ολυμπιακούς του 1992, όπως και οι Πάσπαλι, Κόμαζετς, Περάσοβιτς, Σάβιτς και Ζντοβτς. Ναι, 12αδα βγαλμένη από τα καλύτερα όνειρά μας. Ένα χρόνο νωρίτερα, η Γιουγκοσλαβία κατακτούσε την κορυφή του κόσμου. Στα γήπεδα της Αργεντινής, οι «Γιούγκοι» πήραν μπρος όταν χρειάστηκε. Στα ημιτελικά αντιμετώπισαν τις ΗΠΑ του Μάικ Σιζέφσκι και των Αλόνσο Μούρνινγκ, Χένρι Ουίλιαμς.
Ο Ντράζεν Πέτροβιτς ήταν τρομακτικός πετυχαίνοντας 31 πόντους. Στον τελικό, η Γιουγκοσλαβία διέλυσε με 92-75 την Κοινοπολιτεία φτάνοντας έτσι τα τρία χρυσά μετάλλια σε Μουντομπάσκετ. Κανείς δεν θα ξεχάσει ένα σοβαρό επεισόδιο, που έδειχνε σε μεγάλο βαθμό τις διαθέσεις των διεθνών! Οι παίκτες του Ντούσαν Ίβκοβιτς βρέθηκαν στο κέντρο του «Luna Park Hall», φωνάζοντας ρυθμικά «Jugoslavia» κρατώντας τη σημαία της Γιουγκοσλαβίας. Να κατακτήσει η Σλοβενία το Eurobasket προσφέρεται στο 5.50.
Είχε προηγηθεί η κίνηση του Βλάντε Ντίβατς να πετάξει τη σημαία της Κροατίας, με τον ίδιο να τονίζει: «Ηθελα να προστατεύσω την ομάδα μου. Ήθελα να δείξω παντού ότι είμαστε μια ομάδα από τη Γιουγκοσλαβία! Δεν είμαστε από την Κροατία, τη Σερβία ή οποιαδήποτε άλλη δημοκρατία’».
Ωστόσο, τα στρατόπεδα είχαν χωριστεί και οι εχθροί. Ο Ντράζεν Πέτροβιτς έγινε σύμβολο της διαμάχης και της κροατικής υπερηφάνειας και μοιραία η φιλία του με τον Ντίβατς διαλύθηκε.
Τι θα γινόταν αν οι Γιουγκοσλάβοι…
Οι άνθρωποι συχνά αναρωτιούνται «τι θα γινόταν αν» για τους Ολυμπιακούς Αγώνες του 1992 — τι θα γινόταν αν οι Γιουγκοσλάβοι είχαν καταφέρει να μείνουν μαζί για ένα τελευταίο τουρνουά; Όπως και να έχει, η Κροατία – της οποίας η αρχική πεντάδα περιελάμβανε τον Κούκοτς και τον Πέτροβιτς – πήρε το ασημένιο μετάλλιο και τουλάχιστον έδωσε στην Dream Team μια μεγάλη πρόκληση στον τελικό. Για να επανέλθουμε όμως στο ερώτημα, φυσικά δεν θα μάθουμε ποτέ την απάντηση, αλλά το θέμα δεν είναι αυτό.
Η «τραγωδία» στους Ολυμπιακούς Αγώνες του 1992 δεν αφορά τόσο πολύ το γεγονός ότι χάσαμε μια μοναδική ευκαιρία να δούμε αντιμέτωπες τις δυο κορυφαίες εθνικές ομάδες της γενιάς τους, αλλά ότι δεν είδαμε ποτέ ένα ματς ανάμεσα στους κορυφαίους εκφραστές της αμερικάνικής φιλοσοφίας του μπάσκετ απέναντι στους αντίστοιχους της ευρωπαϊκής. Ίσως βέβαια αυτή η αναμέτρηση να μην είχε ιδιαίτερη σημασία γιατί βλέπουμε το αποτέλεσμα 30 χρόνια αργότερα. Και φαίνεται πως οι Ευρωπαίοι τελικά αναδείχθηκαν οι μεγάλοι νικητές…
21+ | Αρμόδιος Ρυθμιστής ΕΕΕΠ | Κίνδυνος εθισμού & απώλειας περιουσίας | Γραμμή βοήθειας ΚΕΘΕΑ: 1114 | Υπεύθυνο Παιχνίδι | *Ισχύουν όροι και προϋποθέσεις | Οι αποδόσεις ενδέχεται να υπόκεινται σε αλλαγές
